0. Organik Bileşikler


Organik Bileşikler

“Organik Bileşikler” ünitesi, Kimya 12 dersinin 3. ünitesidir. Bu ünite bir AYT konusudur.

Organik Bileşikler” ünitesinden, AYT sınavında, her yıl ortalama 1 tane soru gelmektedir.

Ünitenin Bölümleri

  1. Hidrokarbonlar
  2. Fonksiyonel Gruplar
    • Alkoller
    • Eterler
    • Karbonil Bileşikleri
    • Karboksilik Asitler
    • Esterler

Bu Üniteyi Anlamak İçin Bilmen Gerekenler

Ünitenin Anahtar Kavramları

  • Aldehit
  • Alifatik bileşik
  • Alkan
  • Alken
  • Alkil halojenür
  • Alkin
  • Alkol
  • Aromatik bileşik
  • Ester
  • Eter
  • Fonksiyonel grup
  • Halkalı yapılar
  • Hidrokarbon
  • İzomerlik
  • Karboksilik asit
  • Keton
  • Yağ asidi
  • Yapısal izomerlik
  • Zincir yapılı bileşikler

Ünitenin Kazanımları

Hidrokarbonlar

  • Hidrokarbon türlerini ayırt eder.
  • Basit alkanların adlarını, formüllerini, özelliklerini ve kullanım alanlarını açıklar.
    • Yanma ve halojenlerle yer değiştirme özellikleri üzerinde durulur.
    • Yapısal izomerlik ve çeşitleri üzerinde durulur.
    • Alkanların yakıtlarda [LPG, benzin, motorin (dizel), fueloil, katran ve asfalt ürünlerinin bileşenleri] kullanıldığı, hekzanın ise çözücü olarak kullanıldığı vurgulanır.
    • Benzinlerde oktan sayısı hakkında okuma parçası verilir.
  • Basit alkenlerin adlarını, formüllerini, özelliklerini ve kullanım alanlarını açıklar.
    • Cis-trans izomerlik üzerinde durulur.
    • Alkenlerin kullanım alanı olarak alkil halojenür ve alkoller için ham madde oldukları vurgulanır.
    • Alkenlerin gıda endüstrisindeki kullanımları ve polimerleşme özellikleri hakkında bilgi verilir.
  • Basit alkinlerin adlarını, formüllerini, özelliklerini ve kullanım alanlarını açıklar. Asetilenin üretimi, kullanım alanları, katılma özellikleri ve birincil patlayıcı tuzları üzerinde durulur. Diğer alkin örneklerine girilmez.
  • Basit aromatik bileşiklerin adlarını, formüllerini ve kullanım alanlarını açıklar. Benzen, naftalin, anilin, toluen ve fenol bileşikleri tanıtılarak yapıları ve kullanım alanlarına değinilir.

Fonksiyonel Gruplar

  • Organik bileşikleri fonksiyonel gruplarına göre sınıflandırır. Alkil-gruplarına, hidroksi-, alkoksi-, halo-, karbonil-, karboksil-, amino-, nitro-, fenil- grupları bağlanınca oluşan bileşikler genel olarak tanıtılır.

Alkoller

  • Alkolleri sınıflandırarak adlarını, formüllerini, özelliklerini ve kullanım alanlarını açıklar.
    • Etanolün fermantasyon yöntemi ile elde edilişi açıklanır.
    • Etanolün alkil halojenürlerden ve alkenlerden elde edilişi üzerinde durulur.
    • Alkollerin hidroksil sayısına ve alfa karbonundaki alkil sayısına göre sınıflandırılması sağlanır. ç. 1-4 karbonlu mono alkoller, etandiol (glikol) ve propantriol (gliserin) üzerinde durulur.
    • Metanolün zehirli özellikleri vurgulanır.
    • Etanolün sağlık alanında kullanımına vurgu yapılır.
    • Etanolün biyoyakıt işlevi gördüğü ve çözücü olarak kullanıldığı vurgulanır.

Eterler

  • Eterleri sınıflandırarak adlarını, formüllerini, özelliklerini ve kullanım alanlarını açıklar.
    • Asimetrik-simetrik eter ayrımı yapılır.
    • Eterlerin çözücü özelliklerine vurgu yapılır.
    • Fonksiyonel grup izomerliği açıklanarak eterlerin alkollerle izomerliğine değinilir.

Karbonil Bileşikleri

  • Karbonil bileşiklerini sınıflandırarak adlarını, formüllerini, özelliklerini ve kullanım alanlarını açıklar.
    • Aldehit ve ketonları ayırt edecek düzeyde yapısal ilişki kurularak indirgenme-yükseltgenme özelliklerinin karşılaştırılması sağlanır.
    • Aldehitlere örnek olarak formaldehit, asetaldehit ve benzaldehit; ketonlara örnek olarak aseton verilir.
    • Aldehit ve ketonların fonksiyonel grup izomerliklerine değinilir.
    • Aldehit ve ketonların gıda ve kozmetik sanayinde nasıl kullanıldıkları üzerinde durulur.

Karboksilik Asitler

  • Karboksilik asitleri sınıflandırarak adlarını, formüllerini ve kullanım alanlarını açıklar.
    • Formik asit, asetik asit, salisilik asit, ftalik asit, sitrik asit, malik asit, folik asit ve benzoik asit tanıtılır. Düz zincirli monokarboksilli asitlerin dışındakilerin formüllerine girilmez.
    • Doymuş ve doymamış yağ asitleri tanıtılır.
    • Yağ asidi tuzlarının sabun olarak kullanıldığı vurgulanır.
    • Benzoik asidin ve benzoatların gıda koruyucu maddesi olarak kullanıldığı vurgulanır.

Esterler

  • Esterlerin adlarını, formüllerini ve kullanım alanlarını açıklar.
    • Esterleşme tepkimesine örnek verilir.
    • Esterlerin yer aldığı doğal maddelere örnek olarak lanolin, balmumu ve balsam verilir.
    • Esterlerin çözücü olarak kullanımlarına ilişkin örnekler verilir.
    • Karboksilik asit ve esterlerin fonksiyonel grup izomerliklerine değinilir.
    • Sabun eldesi deneyi yaptırılır.

DERSİN SONU

Kimya Özel Dersi Al

Yorum yaparak bize destek olabilirsiniz.