2 mol N₂

Tepkimede, H₂ elementinin katsayısı 3, N₂ elementinin katsayısı görünmediğine göre 1 olmalıdır. Bu durumda bu iki katsayı bize şunu demeye çalışır:

3 mol H₂ ile 1 mol N₂ tepkimeye girer.

Demek ki; H₂ ile N₂ arasındaki mol oranı buymuş. Oran belliyse şu orantı bizi, cevaba götürür:

Orantı:

3 mol H₂ ile 1 mol N₂ tepkimeye girerse
6 mol H₂ ile n mol N₂ tepkimeye girer

Bu bir doğru orantıdır. Doğru orantının eşitliğini kurarsak, n değerini buluruz:
3 . n = 6 . 1
n = 6 / 3
n = 2 mol

Cevap: 2 mol N₂

12 mol H₂

Verilen tepkime denkleminde katsayı göremiyoruz. Demek ki tepkime denkleştirilmemiş. Bu yüzden, önce tepkimeyi denkleştirmemiz gerekiyor. Aşağıda, denklemin denkleşmiş hali verilmiştir:

3H₂ + N₂ → 2NH₃

Bu tepkimeyi nasıl denkleştirdiğimizi öğrenmek için, şu örneğe tıklayınız.

Denkleşmiş tepkimede, H₂ elementinin katsayısı 3, NH₃ bileşiğinin katsayısı 2’dir. Bu durumda bu iki katsayı bize şunu demeye çalışır:

3 mol H₂ den 2 mol NH₃ oluşur.

Demek ki; H₂ ile NH₃ arasındaki mol oranı buymuş. Oran belliyse şu orantı bizi, cevaba götürür:

Orantı:

3 mol H₂ den 2 mol NH₃ oluşursa
n mol H₂ den 8 mol NH₃ oluşur.

Bu bir doğru orantıdır. Doğru orantının eşitliğini kurarsak, n değerini buluruz:
n . 2 = 3 . 8
n . 2 = 24
n = 12 mol

Cevap: 12 mol H₂

24 Litre

“Litre” bir hacim birimidir. Bu soru da bir hacim sorusudur.

Soruda geçen “tam tepkimesinden” ifadesi, “hepsi tepkimeye girecek” anlamındadır. Zaten biz de, hepsinin tepkimeye girdiğini düşünerek hesap yapacaktık.

Tepkime denklemine dikkat edilirse, bütün maddelerin gaz halde olduğu görülecektir. Aynı koşullardaki gazların tepkimelerinde, katsayılar, tepkimedeki gazların hacim oranlarını da veriyordu.

N₂ gazının katsayısı 1, NH₃ gazının katsayısı da 2’dir. Yani bu iki maddenin, hacimleri arasındaki oran şudur:

1 litre N₂ gazının tepkimesinden 2 Litre NH₃ gazı oluşur.

O zaman basit bir orantı ile, soruyu çözebiliriz:

Orantı:

1 litre N₂ gazının tepkimesinden 2 Litre NH₃ gazı oluşursa
12 litre N₂ gazının tepkimesinden V Litre NH₃ gazı oluşursa

Bu bir doğru orantıdır. Doğru orantının eşitliğini kurarsak, n değerini buluruz:

1. V = 12 . 2
V = 24

Cevap: 24 Litre

16 tane

“Tane” bir sayı birimidir.

Tepkimelerde, katsayılar, tepkimedeki kimyasal türlerin sayıca oranlarını da veriyordu.

H₂ gazının katsayısı 3, NH₃ gazının katsayısı da 2’dir. Yani bu iki maddenin, sayıları arasındaki oran şudur:

3 tane H₂ molekülünün tepkimesinden 2 tane NH₃ molekülü oluşur.

O zaman basit bir orantı ile, soruyu çözebiliriz:

Orantı:

3 tane H₂ molekülünden 2 tane NH₃ oluşursa
24 tane H₂ molekülünden x tane NH₃ oluşur

Bu bir doğru orantıdır. Doğru orantının eşitliğini kurarsak, x değerini buluruz:

3 . x = 24 . 2
x = 48/3
x = 16 tane

Cevap: 16 tane

8 mol

Metan gazının kütlesini kullanarak, suyun mol sayısını hesaplamamız gerekiyor.

Tepkimedeki katsayılardan yararlanabilmek için, önce, 48 gram CH₄ gazının mol sayısını hesaplayalım:

48 gram CH₄ gazı için:

Mol ağırlığını bulalım:
M_A = C + 4.H
M_A = 12 + 4.1
M_A = 16 g/mol

Mol sayısını bulalım:
n = m / M_A
n = 48 / 16
n = 3 mol

Artık, 3 mol CH₄ (Metan) gazından, kaç mol H₂O (su) gazının oluşacağını bulmamız gerekiyor. Bu durumda yapabileceğimiz tek şey, bu iki maddenin katsayılarına bakmaktır:

CH₄ gazının katsayısı 1, H₂O gazının katsayısı da 2’dir. Yani bu iki maddenin, sayıları arasındaki oran şudur:

1 mol CH₄ gazından 2 mol H₂O oluşur.

O zaman basit bir orantı ile, soruyu çözebiliriz:

Orantı:

1 mol CH₄ gazından 2 mol H₂O oluşursa
3 mol CH₄ gazından x mol H₂O oluşur

Bu bir doğru orantıdır. Doğru orantının eşitliğini kurarsak, x değerini buluruz:

1 . x = 3 . 2
x = 6 mol

Cevap: 8 mol

16 g

NK, 5,6 L CO₂ gazı üretmek için, kaç gram O₂ gazının harcamak gerektiği soruluyor.

Dikkat ettiyseniz, maddelerin ikisi de gaz ve aynı koşullarda. Bu durumda, katsayıları, bu iki maddenin hacimleri arasındaki oranı verir.

CO₂ gazının katsayısı 1, O₂ gazının katsayısı da 2’dir. Bu katsayıların bize anlatmaya çalıştığı şey şudur:

1 litre CO₂ gazı için 2 Litre O₂ gazı gerekir.

O zaman basit bir orantı ile, harcanması gereken O₂ gazının hacmini bulunabilir:

Orantı:

1 litre CO₂ gazı için 2 Litre O₂ gazı gerekiyorsa
5,6 litre CO₂ gazı için V Litre O₂ gazı gerekir.

Bu bir doğru orantıdır. Doğru orantının eşitliğini kurarsak, V değerini buluruz:

1. V = 5,6 . 2
V = 11,2 L

Demek ki 5,6 L CO₂ gazı üretmek için, NK, 11,2 L O₂ gazı gerekiyormuş. Gereken oksijen gazının miktarını bulduk fakat Litre olarak bulduk yani, hacmini bulduk. Soru, oksijen gazının kütlesini soruyor. O zaman Normal Koşullardaki bir gazın, kütlesini nasıl bulacağımız görelim:

NK, 11,2 Litre O₂ gazı için:

Mol sayısını bulalım:
n = V / 22,4
n = 11,2 / 22,4
n = 0,5 mol

Mol ağırlığını bulalım (Sorunun sonundaki parantezden):
M_A = 2.O
M_A = 2.16
M_A = 32 g/mol

Kütlesini bulalım:
m = n . M_A
m = 0,5 . 32
m = 16 gram

Cevap: 16 g

12,04 . 10²² tane

NK, 6,72 L H₂ gazı üretmek için, kaç tane Al atomu harcamak gerektiği soruluyor.

Dikkat ettiyseniz, H₂ gaz halinde bir madde Al metali katı halde bir madde. Bu durumda, katsayılarını kullanarak Al miktarını bulmak için mol sayısından başka çare yok.

Hemen, NK 6,72 Litre H₂ gazının mol sayısını hesaplayalım:

NK, 6,72 Litre H₂ gazı için:

Mol sayısını bulalım:
n = V / 22,4
n = 6,72 / 22, 4
n = 0,3 mol

Artık katsayılarına bakarak, Al ve H₂ gazı arasına bir oran kurabilirim ve Al metalinin mol sayısını bulabilirim.

Tepkimede, Al metalinin katsayısı 2, H₂ gazının katsayısı da 3 verilmiştir. Bu oran kullanılarak, aşağıdaki gibi bir orantı kurulabilir ve Al metalinin mol sayısı bulunabilir:

2 mol Al metalinden 3 mol H₂ gazı oluşuyorsa
n mol Al metalinden 0,3 mol H₂ gazı oluşur.

Bu bir doğru orantıdır. Doğru orantının eşitliğini kurarsak, n değerini buluruz:
n . 3 = 2 . 0,3
n = 0,6 / 3
n = 0,2 mol

Demek kim Al miktarı 0,2 mol olmalıdır. O zaman 0,2 mol Al metalinde kaç tane atom olduğunu bulursak, sorunun cevabı bulunmuş olacaktır:

0,2 mol Al metalindeki atom sayısı:

1 mol Al metalinde 6,02.10²³ tane atom varsa
0,2 mol Al metalinde x tane atom varsa

Bu bir doğru orantıdır. Doğru orantının eşitliğini kurarsak, x değerini buluruz:
1 . x = 0,2 . 6,02.10²³
x = 2. 10^-1 . 6,02.10²³
n = 12,04 . 10²² tane

Cevap: 12,04 . 10²² tane

32 g CH₄

90 g C₂H₆

Kimsenin tepkimesi kimseyi ilgilendirmez. Önce karışımdaki iki maddenin ayrı ayrı yanma tepkimelerini bulalım:

CH₄ ve C₂H₆ bileşikleri, organik bileşiklerdir. Organik bileşikler yanınca, her zaman CO₂ ve H₂O oluşur:

CH₄ ve C₂H₆ gazlarının yanma tepkimeleri:

CH₄ + 2O₂ → CO₂ + 2H₂O
C₂H₆ + 7/2O₂ → 2CO₂ + 3H₂O

CH₄ ve C₂H₆ bileşiklerinin toplam 5 mol olduğu verilmiş. O zaman şöyle bir yol seçelim:

Karışımdaki
CH₄ = x mol olsun
C₂H₆ = y mol olsun

Karşımı toplam 5 mol olduğuna göre:

x + y = 5

olacaktır.

Katsayılar yardımı ile, x mol CH₄ gazından ve y mol C₂H₆ gazından, toplam ne kadar CO₂ gazı oluştuğunu bulabiliriz. Bulduğumuz toplam da yine x ve y cinsinden olacaktır ve değeri de 8’e eşit olmak zorundadır. Çünkü bu iki tepkimede, 8 mol CO₂ oluştuğu soruda belirtilmiş.

x mol CH₄ gazından oluşan CO₂ gazının mol sayısı:

CH₄ + 2O₂ → CO₂ + 2H₂O

CH₄ ve CO₂ gazlarının katsayıları eşittir. O zaman işlem yapmaya gerek kalmaz. Yani;

x mol CH₄ gazından, x mol CO₂ gazı oluşur.

y mol C₂H₆ gazından oluşan CO₂ gazının mol sayısı:

C₂H₆ + 7/2O₂ → 2CO₂ + 3H₂O

C₂H₆ gazının katsayısı 1; CO₂ gazının katsayısı 2’dir. O zaman şöyle bir orantı ile CO2 gazını kaç y oluşacağını bulabiliriz:

1 mol C₂H₆ gazından, 2 mol CO₂ gazı oluşursa
y mol C₂H₆ gazından, ? mol CO₂ gazı oluşur

Doğru orantı eşitliği kurarak, ? değerinin kaç y olduğunu bulalım:
1 . ? = y . 2
? = 2y mol CO₂

Tepkimelerin birinden x mol, diğerinden 2y mol CO₂ gazı oluşmuştur. Bu iki değerin toplamı 8 yapmalıdır:

x + 2y = 8

Sorunun başında da bulduğumuz eşitliği de hatırlarsak, elimizde iki bilinmeyenli iki tane eşitlik olur:

x + y = 5
x + 2y = 8

Bundan sonrası matematik bilgimize kalmıştır. Bu iki denklemden x ve y şöyle hesaplanır:

x + y = 5
x + 2y = 8 / (Bunu -1 ile çarparsak x gider y kalır)

x + y = 5
– x – 2y = -8

Şimdi ikisini, alt alta toplayalım, x gider, aşağıdaki eşitlik elde edilir:

-y = -3
yani:
y = 3 mol

y bulunduğuna göre, ilk eşitliği yazalım, y’nin değerini de yerine koyalım ve x değerini bulalım:

x + y = 5
x + 3 = 5
x = 5 – 3
x = 2 mol

Demek ki, karşımdaki maddelerin mol sayıları şöyle olacakmış:

CH₄ : 2 mol
C₂H₆ : 3 mol

Mol sayıları bilindiğine göre, artık, kütlelerini hesaplamak da mümkündür.

2 mol CH₄ gazını kütlesi:

Mol ağırlığını bulalım:
M_A = C + 4.H
M_A = 12 + 4.1
M_A = 16 g/mol

Kütlesini bulalım:
m = n . M_A
m = 2 . 16
m = 32 gram

3 mol C₂H₆ gazını kütlesi:

Mol ağırlığını bulalım:
M_A = 2.C + 6.H
M_A = 2.12 + 6.1
M_A = 30 g/mol

Kütlesini bulalım:
m = n . M_A
m = 3 . 30
m = 90 gram

Cevap: 32 g CH₄, 90 g C₂H₆

a) 30 gram

b) % 18,75

Bu soruda, Ag (Gümüş) metalinin bir yarı soy metal olduğunu ve HCl (Hidroklorik asit) ile tepkime vermeyeceğini hatırlamamız gerekiyor.

Bu durumda, oluşan H₂ gazının tamamı Zn (Çinko) ile HCl tepkimesinden oluşmuştur. Bu tepkimeye geçmeden önce, oluşan H₂ gazının mol sayısını bulalım:

NŞA (Normal Şartlar Altında), 44,8 Litre H₂ gazının mol sayısı:

n = V / 22,4
n = 44,8 / 22,4
n = 2 mol H₂ gazı

Zn ile HCl tepkimesi bir Asit- Aktif Metal Tepkimesidir. Bu tepkimeden, tuz ve H₂ gazı oluşmaktadır. Tepkime denklemi şöyle olacaktır:

Zn + 2HCl → ZnCl₂ + H₂

Katsayılara dikkat edersek, H2 gazının katsayısı ile Zn metalinin katsayısı eşittir. Yani, bu iki maddenin, bu tepkimede, mol oranları aynıdır. O zaman şunu diyebiliriz:

2 mol H₂ gazının oluşması için 2 mol Zn gerekir.

Demek ki elimizde 2 mol Zn varmış. Hemen kütlesini hesaplayalım:

2 mol Zn metalinin kütlesi:

m = n . M_A
m = 2 . 65
m = 130 gram

a)
Demek ki, 160 gramlık Zn-Ag karışımında 130 gram Zn varmış. O zaman, karışımdaki Ag kütlesi:

160 – 130 = 30 gram

Cevap: 30 gram

b)
Basit bir orantı ile 160 gramlık karışımda, Ag metalinin kütlece yüzdesini bulabiliriz:

160 gram karışımda 30 gram Ag varsa
100 gram karışımda x gram Ag vardır.

Doğru orantının eşitliğini kurarsak, x değerin bulabiliriz:
160 . x = 100 . 30
x = 3000 / 160
x = 18,75

Cevap: % 18,75

40 g/mol

Atom kütlesi veya Mol ağırlığı (M_A) aynı anlamdadır. X elementinin kütlesi verilmiş, Mol ağırlığı soruluyor. Mol ağırlığını hesaplamak için ihtiyacımız olanlar kütle ve mol sayısıdır. Kütle biliniyorsa, bize düşen X elementinin mol sayısını bulmaktır.

Oluşan H₂ gazının mol sayısı verilmiş. Katsayıları kullanarak, X elementinin mol sayısına geçelim:

X + 2HBr → XBr₂ + H_2(g)

Tepkimede, X elementi ile H₂ gazının katsayıları eşittir. Bu durumda, 0,4 mol H₂ gazı oluştuysa, 0,4 mol X elementi harcanmış demektir.

Mol sayısı ve kütlesi belli ise MA şöyle hesaplanır:

0,4 mol, 16 gram X elementinin M_A değeri:

M_A = m / n
M_A = 16 / 0,4
M_A = 40 g/mol

Cevap: 40 g/mol

24 g/mol

Suyun mol sayısını bulursak, katsayıların yadımı ile X(OH)₂ katsının da mol sayısını buluruz:

14,4 g suyun mol sayısı:
m = 14,4 g
M_A = 2.1 + 16 = 18 g/mol
n = ?
n = m / M_A
n = 14,4 / 18
n = 0,8 mol

Katsayılarından:
1 mol X(OH)₂ katısından 2 mol H₂O oluşuyorsa
n mol X(OH)₂ katısından 0,8 mol H₂O oluşur.

Doğru orantıyı çözelim:
1 . 0,8 = n . 2
n = 0,4 mol X(OH)₂

Soruda kütlesi verilmiş, biz de mol sayısın bulduk. Artık, X(OH)₂ bileşiğinin MA değerini bulabiliriz:
M_A = m / n
M_A = 23,2 / 0,4
M_A = 232 / 4
M_A = 58

Demek ki X(OH)₂ bileşiğindeki bütün atomların Mol Ağırlıklarının toplamı 58 yapıyor:

X + 2.O + 2.H = 58

Hidrojen (H) ve Oksijen (O) atomlarının mol ağırlıkları soruda verilmişti:
X + 2.16 + 2.1 = 58
X + 34 = 58
X = 58 – 34
X = 24 g/mol

Cevap: 24 g/mol

X₃Y₂

Tepkimeye giren maddelerin miktarı zamanla azalır, ürünlerin miktarı zamanla artar. Bu basit kuralı kullanarak, grafikteki maddelerin hangisinin giren, hangisinin ürün olduğu anlaşılır.

Grafikte miktarı azalan maddeler, yani tepkimeye girenler şunlardır:

• X₂ ve Y₂

Grafikte miktarı artan madde bir tanedir, yani tepkimede bir ürün vardır; o da şunlardır:

• X_aY_b

Girenler ve ürünler belli olduğuna göre tepkime denklemi şöyle olmalıdır:

X₂ + Y₂ → X_aY_b

Sıra geldi, katsayılarına. Grafikteki bilgilerden, katsayılar da bulunabilir. Çünkü, tepkimedeki maddeler gaz halinde verilmiş ve aynı koşullarda oldukları söylenmiştir. Böyle gazların katsayıları, hacim oranlarıdır. Yani, herkesin tepkimede harcanan ve oluşan hacimlerini bulursak, katsayılarını da bulmuş oluruz:

X₂ gazının, tepkimede harcanan hacmi:
40 – 10 = 30 birim

Y₂ gazının, tepkimede harcanan hacmi:
20 – 0 = 20 birim

X_aY_b gazının, tepkimede oluşan hacmi:
20 – 0 = 20 birim

Bulduğumuz hacim değerlerini katsayı olarak önlerine yazarsak, tepkime denklemi şöyle olur:

30X₂ + 20Y₂ → 20X_aY_b

Katsayılar sadeleşebilir:

3X₂ + 2Y₂ → 2X_aY_b

Katsayılar belli olduğuna göre, girenlerdeki atomlar ile ürünlerdeki atomların sayısı eşit demektir.

Girenlere baktığımızda 3X₂ ‘de:
3 . 2 = 6 tane X atomu görüyoruz.

O zaman ürünlerdeki 2X_aY_b bileşiğinde de 6 tane X atomu olmalıdır. Bu durumda:
2 . a = 6
a = 3 olmalıdır.

Girenlerdeki 2Y₂ ‘de:
2 . 2 = 4 tane Y atom vardır.

O zaman ürünlerdeki 2X_aY_b bileşiğinde de 4 tane Y atomu olmalıdır. Bu durumda:
2 . b = 4
b = 2 olmalıdır.

a=3, b=2 ise X_aY_b bileşiğinin formülü şudur:
X₃Y₂

Cevap: X₃Y₂

C₂H₆O

Bileşikteki elementlere bakarsak, bileşiğin formülü şuna benzemeli: C_?H_?O_?

Formüldeki atomların altında kaç olduğunu bulmak için, her atomun mol sayısını bulmamız, bulduğumuz sayılar küsürlü ise tam sayıya çevirmemiz, sadeleşiyorlar ise de sadeleştirmemiz yeterli olacaktır. Hayda başlayalım:

Bileşikte 3 tane element var: C, H ve O. Hepsinin toplam kütlesi 9,2 gram verilmiş.

C’nin kütlesi: 4,8 gram
H’nin kütlesi: 1,2 gram

Bileşikteki O (Oksijen) kütlesi verilmemiş ama, toplam kütleden C ve H’yi çıkarırsak, geriye kalan kütle Oksijenin kütlesidir:

O’nun kütlesi: 9,2 – 4,8 – 1,2 = 3,2 g Oksijen

Herkesin mol sayısını bulalım:

Bileşikteki C’nin mol sayısı:
n = m / M_A
n = 4,8 / 12
n = 0,4 mol

Bileşikteki H’nin mol sayısı:
n = m / M_A
n = 1,2 / 1
n = 1,2 mol

Bileşikteki O’nun mol sayısı:
n = m / M_A
n = 3,2 / 16
n = 0,2 mol

Herkesin mol sayısını bileşik formülünde, sağ-alt köşesine yazalım:

C_0,4H_1,2O_0,2

Formüldeki bu sayıları, tam sayılara çevirip sadeleştirirsek, bileşiğin kaba formülü ortaya çıkar. Bunun için önce, hepsini 10 ile çarpalım:
C₄H₁₂O₂

Şimdi hepsini iki ile sadeleştirelim ve kaba formülü bulmuş olalım:
C₂H₆O

Cevap: C₂H₆O

10 L N₂ artar
10 L NH₃ oluşur.

Aynı koşullardaki, 15 L N₂ ve 15 L H₂ gazının, aşağıdaki denkleme göre, tam verimle tepkimeye girmesi isteniyor.

Katsayılarına bakarak, tepkime denkleminin altında şu hesapları yapabiliriz:

– Başlangıç: Başlangıç miktarları soruda verilen miktarlardır.
– Tepkime: Başlangıç miktarları, katsayıların oranına göre tepkimeye sokulur. Tam verimli tepkimelerde, girenlerdeki maddelerden, en az biri sıfırlanıncaya kadar tepkime gerçekleşir.
Girenlerim miktarı eksilir (-), ürünlerin miktarı artar (+).
– Sonuç: Başlangıç ile tepkimede harcanan veya oluşan miktarın toplamıdır.

Cevap: 10 L N₂ artar, 10 L NH₃ oluşur.

Çözüm 2:

N_2(g) + 3H_2(g) → 2NH_3(g)

Aynı koşullardaki gazların, katsayıları, hacim oranlarını da veriyordu. Tepkimenin katsayılarına baktığımızda, 1 L N₂ ile 3 L H₂ gazının tepkimeye girdiğini anlıyoruz.

H₂ gazının oranı daha büyük olduğu için, önce o tükenecektir. Bu durumda, basit bir orantı ile, N2 gazının da ne kadar tükeneceğini bulabiliriz:

1 L N₂ gazı 3 L H₂ gazı tepkimeye giriyorsa
V L N₂ gazı 15 L H₂ gazı ile tepkimeye girer

Bu bir doğru orantıdır. Denklemini kurarsak, V hacmini bulabiliriz:
V . 3 = 1 . 15
V = 5 L N₂ gazı

Yani, 5 L N₂ gazı tükenir. O zaman, başlangıçta 15 L alındığı için:
15 – 5 = 10 L N₂ gazı artar.

Oluşan NH₃ gazı miktarını, ister tepkimeye katılan H₂‘den, isterse N₂ gazından yola çıkarak bulabiliriz. Ben N₂ gazının hacminden yola çıkarak bulmak istiyorum.

N₂‘nin katsayı 1, NH₃ bileşiğinin ise 2’dir. N₂ gazından 5 L harcanmıştır. Bu durumda oluşan NH₃ gazı için basit bir orantı kurabiliriz:

1 L N₂ gazından 2 L NH₃ gazı oluşursa
5 L N₂ gazından V L NH₃ gazı oluşur.

Bu bir doğru orantıdır. Denklemini kurarsak, V hacmini bulabiliriz:
1 . V = 5 . 2
V = 10 L NH₃ gazı

Cevap: 10 L N₂ artar, 10 L NH₃ oluşur.

6 mol CO₂ oluşur
44 gram C₃H₈ maddesi artar.

Önce tepkimeyi yazalım. C₃H₈ bileşiği organik bir bileşiktir. Organik bileşikler yanarsa, CO₂ ve H₂O oluşur. Yani tepkime, denkleşmiş haliyle şöyle olur:

C₃H₈ + 5O₂ → 3CO₂ + 4H₂O

Şimdi de C₃H₈ maddesinin mol sayısını bulalım:

132 gram C₃H₈ maddesinin mol sayısı:
M_A = 3.12 + 8.1
M_A = 44 g/mol
n = m / M_A
n = 132 / 44
n = 3 mol

Başlangıç:
Başlangıçta, 3 mol C₃H₈ ve 10 mol O₂ var. Katsayılarına bakarsak:

C₃H₈ + 5O₂ → 3CO₂ + 4H₂O

Tepkimede:
– Katsayılara göre, 1 mol C₃H₈ için 5 mol O₂ gerekiyorsa,
— O zaman 2 mol C₃H₈ için 10 mol O₂ gerekir.
— Demek ki 10 mol O₂ için, 2 mol C₃H₈ yeterli.
—- O zaman 1 mol C₃H₈ artar.
Gelin bu hesabı daha düzenli bir şekilde yapalım:

Artan madde 1 mol C₃H₈ olmuştur. C₃H₈ maddesinin mol ağırlığını (M_A) bulalım:
M_A = (3.12) + (8.1) = 36 + 8 = 44 g/mol

Mol ağırlığı zaten 1 molün kaç gram olduğun gösteriyor. Demek ki 44 gram C₃H₈ maddesi artmıştır.

Cevap: 6 mol CO₂ oluşur; 44 gram C₃H₈ maddesi artar.

Başlangıçta 12’şer gram Mg ve O₂ alınmış
O₂‘nin 4 gramı artmıştır.

– Soruda tarif ettiğine göre; Magnezyum (Mg), Oksijen (O₂) elementi ile yanarak, Magnezyum oksit (MgO) bileşiğini oluşturuyor.
— Yani şöyle bir tepkime gerçekleşiyor:

2Mg + O₂ → 2MgO

– Katsayılara baktığımızda, 2 mol Mg ile 1 mol O₂ tepkimeye giriyor ve 2 mol MgO bileşiği oluşuyor.
– Parantez içinde verilen değerlere baktığımızda;
— Mg elementini mol ağırlığı; 24 gram
— O₂ elementinin mol ağırlığı: 16 + 16 = 32 gram
— MgO bileşiğinin mol ağırlığı: 24 + 16 = 40 gramdır.

– O zaman, tepkimedeki maddelerin, kat sayılar kadar molleri:
— 2 mol Mg elementi 48 gram,
— 1 mol O₂ elementi ise 32 gram,
— 2 mol MgO bileşiği ise 40 gram geliyor.
– O zaman, tepkimedeki maddelerin kütleleri arasına şöyle bir ilişki var demektir:

– Soruda, oluşan MgO bileşiğinin 20 gram olduğu verilmiş.
— Bulduğumuz kütle oranındaki MgO kütlesi 80 gram oldu. Fakat bizden 20 gram isteniyor.
— O zaman kütle oranındaki miktarların hepsini 4’e bölersek, 20 gram MgO bileşiği ve bu bileşiği oluşturmak için gerekli Mg ve O₂ miktarlarını elde etmiş oluruz:

– Demek ki 20 gram MgO bileşiği oluşturmak için; 12 gram Mg, 8 gram O₂ elementi gerekiyor.

– Başlangıçta eşit miktarda iseler ve biri bitti ise (tam verim) ikisinin de 12 gram olmaktan başka şansı yoktur.

– Bu durumda, 12 Mg tamamen bitmiş, 12 gram O₂‘nin 8 gramı bitmiş:
12 – 8 = 4 gram O₂ artmıştır.

Cevap: Başlangıçta 12’şer gram Mg ve O₂ alınmış, O₂‘nin 4 gramı artmıştır.

%80

Biz tepkimeden 8 gram madde beklerken (teorik verim), 6,4 gram oluştuysa (gerçek verim), o tepkime %100 verimle gerçekleşmemiştir. Tepkimenin verimini şöyle hesaplayabiliriz:

% verim = ( 6,4 / 8 ) x 100
% verim = 80

Yani tepkime, %80 verimle gerçekleşmiştir.

Cevap: %80

80 gram

Normal koşullarda 33,6 Litre H2 gazının mol sayısı:
n = V / 22,4
n = 33,6 / 22,4
n = 1,5 mol

Katsayılara bakarsak, Ca ile H₂‘nin katsayılarını eşit olduğunu görürüz. Bu durumda; 1,5 mol H₂ gazı için 1,5 mol Ca metali tepkimeye girmiştir.

Tepkime %75 verimle gerçekleşiyor yani; Ca metalinin %75′ harcanıyor. O zaman başlangıçtaki Ca metalinin mol sayısı:
100 de 75 ise
n molde 1,5 mol

Doğru orantıdan:
n . 75 = 100 . 1,5
n = 2 mol Ca metali

2 mol Ca metalinin kütlesi:
m = n . M_A
m = 2 . 40
m = 80 gram

Cevap: 80 gram

%75

Yanmak demek O₂ ile tepkimeye girmek demektir. Kükürtün yanma tepkimesi, denkleşmiş haliyle, şöyle olmalıdır:

S_(k) + O_2(g) → SO_2(suda)

Önce, 16 gram Kükürtten beklenen SO2 gazının normal şartlardaki hacmini bulalım:

16 g S’nin mol sayısı:
n = m / M_A
n = 16 / 32
n = 0,5 mol

Katsayıları aynı olduğu için, 0,5 mol S elementinden, 0,5 mol SO₂ gazı oluşur. 0,5 mol SO2 gazının normal koşullardaki hacmi:
V = n . 22,4
V = 0,2 . 22,4
V = 4,48 L (Teorik verim)

Soruda verilene göre, tepkimeden elde edilen SO₂ hacmi:
V = 3,36 L (Gerçek verim)

Tepkimenin % verimi:

% verim = ( 3,36 / 4,48 ) x 100
% verim = ( 3 / 4 ) x 100
% verim = 75

Cevap: %75

10 g MgO
5,6 L CO₂

%50 saflıkta demek, yarısı başka madde demektir. O zaman; %50 saflıktaki 42 gram MgCO₃ karışımında:

m_MgCO3 = (50/100) . 42
m_MgCO3 = 21

gram MgCO₃ vardır.

21 gram MgCO₃ katısının mol sayısı:
M_A = 24 + 12 + (3.16)
M_A = 36 + 48
M_A = 84 g/mol

n = m / M_A
n = 21 / 84
n = 0,25 mol MgCO₃

Tepkimedeki bütün katsayılar eşittir. Bu yüzden 0,25 mol MgCO₃ bileşiğinden:
0,25 mol MgO katısı,
0,25 mol CO₂ gazı oluşur.

0,25 mol MgO katısıın kütlesi:
MA = 24 + 16 = 40
m = n . M_A
m = 0,25 . 40
m = 10 gram

0,25 mol CO₂ gazının, normal koşullardaki (NK) hacmi:
V = n . 22,4
V = 0,25 . 22,4
V = 5,6 L

Cevap: 10 g MgO; 5,6 L CO₂