“Kimyasal Tepkimelerde Denge” ünitesi, Kimya 11 dersinin 6. ünitesidir. Bu ünite bir AYT konusudur.

Kimyasal Tepkimelerde Denge ünitesinden, AYT sınavında, her yıl ortalama 2 tane soru gelmektedir.

Ünitenin Bölümleri

1. Kimyasal Denge
2. Dengeyi Etkileyen Faktörler
3. Sulu Çözelti Dengeleri

Bu Üniteyi Anlamak İçin Bilmen Gerekenler

• Kimyasal Türler Arası Etkileşimler
• Mol Kavramı
• Kimyasal Tepkimeler ve Denklemler
• Kimyasal Tepkimelerde Hesaplamalar
• Kimyasal Tepkimelerde Hız
• Oran Orantı

Ünitenin Anahtar Kavramları

• Asit-baz çifti
• Asitlik/bazlık sabiti
• Brönsted-Lowry asidi/bazı
• Çökelme tepkimesi
• Çözünürlük çarpımı
• Denge sabiti
• Eşdeğerlik noktası
• İndikatör
• Kimyasal denge
• Kuvvetli asit/baz
• Le Chatalier İlkesi
• Oto-iyonizasyon
• pH/pOH
• Tampon çözelti
• Titrasyon
• Zayıf asit/baz

Ünitenin Kazanımları

• İleri ve geri tepkime hızları üzerinden denge açıklanır.
• Dengeyi etkileyen faktörleri açıklar.
  • Sıcaklığın, derişimin, hacmin, kısmi basınçların ve toplam basıncın dengeye etkisi, denge ifadesi üzerinden açıklanır.
  • Le Chatalier İlkesi, örnekler üzerinden irdelenir.
  • Katalizör-denge ilişkisi vurgulanır.
• pH ve pOH kavramlarını suyun oto-iyonizasyonu üzerinden açıklar.
• Brönsted-Lowry asitlerini/bazlarını karşılaştırır.
• Katyonların asitliğini ve anyonların bazlığını, su ile etkileşimleri temelinde açıklar.
  • Kuvvetli/zayıf asitler ve bazlar tanıtılır; konjuge asit-baz çiftlerine örnekler verilir.
  • Asit gibi davranan katyonların ve baz gibi davranan anyonların su ile etkileşimleri üzerinde durulur.
• Asitlik/bazlık gücü ile ayrışma denge sabitler arasında ilişki kurar.
  • Asitlerin/bazların iyonlaşma oranlarının denge sabitleriyle ilişkilendirilmesi sağlanır.
• Kuvvetli ve zayıf monoprotik asit/baz çözeltilerinin pH değerlerini hesaplar.
  • Çok derişik ve çok seyreltik asit/baz çözeltilerinin pH değerlerine girilmez.
  • Zayıf asitler/bazlar için [H⁺] = (Ka.Ca)^1/2 ve [OH^–]=(Kb.Cb)^1/2 eşitlikleri esas alınır.
  • Polprotik asitlere girilmez.
• Tampon çözeltilerin özellikleri ile günlük kullanım alanlarını ilişkilendirir.
  • Tampon çözeltilerin pH değerlerinin seyrelme ve asit/baz ilavesi ile fazla değişmemesi ortamdaki dengeler üzerinden açıklanır. Henderson formülü ve tampon kapasitesine girilmez.
  • Tampon çözeltilerin canlı organizmalar açısından önemine değinilir.
• Tuz çözeltilerinin asitlik/bazlık özellikleri açıklanır.
  • Anyonu zayıf baz olan tuzlara örnekler verilir.
  • Katyonu NH4+ veya anyonu HSO4- olan tuzların asitliği üzerinde durulur.
  • Hidroliz hesaplamalarına girilmez.
• Kuvvetli asit/baz derişimlerini titrasyon yöntemiyle belirler.
  • Titrasyon deneyi yaptırılıp, sonuçların grafik üzerinden gösterilere yorumlanması sağlanır.
  • Titrasyonla ilgili hesaplama örnekleri verilir.
• Sulu ortamlarda çözünme-çökelme dengeleri açıklanır.
  • Çözünme-çökelme denge örneklerine yer verilir; çözünürlük çarpımı (Kçç) ve çözünürlük (s) kavramları ilişkilendirilir.
  • Tuzların çözünürlüğüne etki eden faktörlerden; sıcaklık ve ortak iyon etkisi üzerinde durulur.