Sevgili öğrencim, “Maddenin Halleri” ünitesi, Kimya 9 dersinin 4. ünitesidir. Bu ünite bir TYT konusudur.
Maddenin Halleri ünitesinden, TYT sınavında, her sene ortalama 1 tane soru çıkmaktadır.
TYT Sınavında “Maddenin Halleri” Soru Sayıları
| Yıl | 2021 | 2020 | 2019 | 2018 | 2017 | 2016 | 2015 | 2014 | 2013 | 2012 |
| Soru Sayısı | 1/7 | 1/7 | 1/7 | 1/7 | 2/13 | 1/13 | 1/13 | 1/13 | 1/13 | 2/13 |
Ünitenin Bölümleri
Bu Üniteyi Anlamak İçin Bilmen Gerekenler
- Kimyanın Sembolik Dili
- Atomun Yapısı
- Elementlerin Sınıflandırılması
- Kimyasal Türler Arası Etkileşimler
- Tam Sayılar (Pozitif ve Negatif Sayılar)
- Temel Grafik Bilgisi (Grafikleri okuyabilme ve yorumlayabilme)
Ünitenin Anahtar Kavramları
- Akışkanlık
- Avogadro sayısı
- Bağıl nem
- Basınç
- Buhar basıncı
- Buharlaşma
- Donma
- Erime
- Genleşme
- Hacim
- Kaynama
- Kırağılaşma (geri süblimleşme)
- Mol
- Mutlak sıcaklık
- Nem
- Plazma
- Süblimleşme
- Viskozite
- Yoğuşma
Ünitenin Kazanımları
Maddenin Fiziksel Hâlleri
- Maddenin farklı hâllerde olmasının canlılar ve çevre için önemini açıklar.
- Suyun fiziksel hâllerinin (katı, sıvı, gaz) farklı işlevler sağladığı vurgulanır.
- LPG (sıvılaştırılmış petrol gazı), deodorantlardaki itici gazlar, LNG (sıvılaştırılmış doğal gaz), soğutucularda kullanılan gazların davranışları üzerinden hâl değişimlerinin önemi vurgulanır.
- Havadan azot ve oksijen eldesi üzerinde durulur.
Katılar
- Katıların özellikleri ile bağların gücü arasında ilişki kurar.
- Katılar sınıflandırılarak günlük hayatta sıkça karşılaşılan tuz, iyot, elmas ve çinko katılarının taneciklerini bir arada tutan kuvvetler üzerinde durulur.
Sıvılar
- Sıvılarda viskozite kavramını açıklar.
- Sıvılarda viskoziteyi etkileyen faktörleri açıklar.
- Viskozitenin moleküller arası etkileşim ile ilişkilendirilmesi sağlanır.
- Farklı sıvıların viskoziteleri sıcaklıkla ilişkilendirilir.
- Farklı sıcaklıklarda su, gliserin ve zeytinyağının viskozite deneyleri yaptırılarak elde edilen sonuçların karşılaştırılması sağlanır.
- Kapalı kaplarda gerçekleşen buharlaşma-yoğuşma süreçleri üzerinden denge buhar basıncı kavramını açıklar.
- Kaynama olayı dış basınca bağlı olarak açıklanır.
- Faz diyagramlarına girilmeden kaynama ile buharlaşma olayının birbirinden farklı olduğu belirtilir.
- Doğal olayları açıklamada sıvılar ve özellikleri ile ilgili kavramları kullanır.
- Atmosferdeki su buharının varlığının nem kavramıyla ifade edildiği belirtilir.
- Meteoroloji haberlerinde verilen gerçek ve hissedilen sıcaklık kavramlarının bağıl nem kavramıyla ifade edildiği belirtilir. Bağıl nem hesaplamalarına girilmez.
Gazlar
- Gazların genel özelliklerini açıklar.
- Gaz yasaları ve kinetik-moleküler teoriye girilmez.
- Gazların basınç, sıcaklık, hacim ve miktar özelliklerini birimleriyle ifade eder.
- Basınç birimleri olarak atm ve mmHg; hacim birimi olarak litre (L); sıcaklık birimleri olarak Celcius (oC) ve Kelvin (K); miktar birimi olarak da mol verilir. Birim dönüşümlerine ve hesaplamalara girilmez.
- Saf maddelerin hâl değişim grafiklerini yorumlar.
- Hâl değişim grafikleri üzerinden erime-donma, buharlaşma-yoğuşma ve kaynama süreçleri incelenir.
- Gizli erime ve buharlaşma ısılarıyla ısınma-soğuma süreçlerine ilişkin hesaplamalara girilmez.
- Saf suyun hâl değişim deneyi yaptırılarak grafiğinin çizdirilmesi sağlanır.
Plazma
- Plazma hâlini açıklar.
- Sıcak ve soğuk plazma sınıflandırmasına girilmez.