Camı ısıttığımızda, belli bir sıcaklıkta yumuşamaya başlar ve sıcaklığı arttıkça daha yumuşak bir hale geçer.
Amorf katıların yumuşamaya başladığı sıcaklığa, camsı geçiş sıcaklığı denir.
Camın Yumuşamasını İzle (2:23)
Cam Bir Amorf Katıdır
Katılar
Kristal Katılar
Kristal Katı Nedir?
Kristal katıların kimyasal türleri, düzgün bir geometrik şekil oluşturacak şekilde dizilirler.
Kristal katıların erime sıcaklığı sabittir. Belli bir sıcaklıkta erimeye başlarlar ve erime olayı bitene kadar sıcaklık aynı değerde kalmaya devam eder.
Doğada gördüğümüz katıların çoğu kristal katılardır.
Kristal katılar, 4 çeşittir:
İyonik Katılar
Moleküler Katılar
Kovalent Katılar
Metalik Katılar
Kristal Yapı Nedir?
NaCl (Yemek Tuzu) Kristali
Katılar
Kristal Katılar
1. İyonik Katılar
İyonik bağlı bileşiklerin katılarıdır.
İyonik katılarda, bütün iyonlar arasında iyonik bağlar (iyon-iyon etkileşimi) vardır.
İyonik bağ, en güçlü etkileşimdir. Bu yüzden, iyonik katıların erime noktaları yüksektir.
İyonik katılar sert ve kırılgandır.
İletken değillerdir.
Suda, iyonlarına ayrışarak çözünürler. Bu yüzden iyonal çözeltiler oluştururlar. İyonal çözeltilere, elektriği ilettikleri için elektrolit denir.
Moleküler katılarda moleküller arasındaki çekim kuvvetleri; Dipol-dipol, London etkileşimleri ve Hidrojen bağları olabilir.
Bu etkileşimler kovalent ve iyonik çekim kuvvetlerinden daha zayıftır. Bu nedenle moleküler katıların erime ve kaynama noktaları düşüktür.
Parafin, naftalin gibi bazı moleküler katılar yumuşaktır.
Isı ve elektriği iletmezler.
Moleküler Katı Örnekleri:
İyot (I2)
Kuru buz (CO2(k))
Naftalin (C10H8(k))
Buz (H2O(k))
NH3(k) (Amonyak)
HF(k) (Hidrojen Florür)
Katılar
Kristal Katılar
3. Kovalent Katılar
Kovalent katılarda, kovalent bağ, sadece moleküldeki atomlar arasında değil, moleküller arasında da kurulmuştur. Yani, katıdaki bütün atomlar birbirine kovalent bağ ile bağlanmıştır. Bu yüzden bu katılarda, ağ örgülü kovalent bağlar bulunur.
Ağ örgülü kovalent bağların çok kuvvetli olmaları, bu katıların çok sert ve erime noktalarının çok yüksek olmalarını sağlar.
Kovalent Katı Örnekleri:
Elmas (C)
Grafit (C – Kurşun kalemin ucu)
SiO2 (Silisyum dioksit – Kuvars)
Si3N4 (Silisyum nitrür)
SiC (Silisyum karbür)
Elmas – Kovalent Katılar
Katılar
Kristal Katılar
4. Metalik Katılar
Metaller, metalik katılardır.
Metal atomları arasındaki metalik bağ, metallerin katı halde olmasını sağlayan bağdır.
Metalik bağ sayesinde, metaller, ısıyı ve elektrik akımını iletir, tel ve levha haline gelebilir, yüzeyleri parlaktır.
Metallerin erime ve kaynama noktaları metalden metale değişir. Örneğin Sezyum (Cs) 28,4 oC’ta erirken, Tungsten (W) 3680 oC’ta erir.