Asitler Bazlar ve Tuzlar → 2. Bölüm

DERS

TYT Kimya

Kimya 10

KONU

ÜNİTE III

ASİTLER BAZLAR TUZLAR

II. Bölüm

Asitlerin ve Bazların Tepkimeleri

Dersin Özellikleri:

  • Seviye: Hiç Bilmeyenler İçin
  • Gerekli Bilgiler:
  • Öğretmen:
    • Muzaffer KAYA

Anlatılacak Başlıklar*:

  1. Asit – Baz Tepkimeleri (Nötürleşme Tepkimeleri)
  2. Günlük Hayatta Asit-Baz Tepkimeleri
    • Asit-Metal Tepkimeleri
    • Baz-Metal Tepkimeleri
  3. Asit ve Bazların Tepkimelerinde Hesaplamalar

* Konu anlatımı, örneklerle zenginleştirilmiştir.

1. Asit-Baz Tepkimeleri (Nötürleşme Tepkimeleri)

Asit + Baz → Tuz + Su
(Nötürleşme tepkimesi)

  • Asitlerin bazlarla verdikleri tepkimelere nötürleşme tepkimeleri de denir.
  • NaOH(suda) + HCl(suda)  → NaCl(suda) + H2O(s)
  • 2NaOH(suda) + H2SO4(suda) → Na2SO4(suda) + 2H2O(s)
  • Ca(OH)2(suda) + H2SO4(suda) → CaSO4(suda) + 2H2O(s)
  • Al(OH)3(suda) + 3HNO3(suda) → Al(NO3)3(suda) + 3H2O(s)
  • NH3 nötürleşme tepkimesi vermez:
    • NH3(suda) + HCl(suda)  → NH4Cl(suda)

1. Asit-Baz Tepkimeleri (Nötürleşme Tepkimeleri)

Örnek:

CaCO3 tuzuna ihtiyacı olan Oğulcan, kimya laboratuvarındaki dolaplara çok bakmasına rağmen hiç CaCO3 kalmadığını görmüştür. Bu durum karşısında, biraz düşündükten sonra; tuzu, asit ve bazından kendisi üretmeye karar vermiştir.

Buna göre, Oğulcan, CaCO3 tuzu elde etmek için yandaki bileşik çiftlerinden hangisini tepkimeye sokmalıdır?

A) HCl + CH3OH
B) Ca(OH)2 + HCl
C) H2CO3 + NaOH
D) NaOH + Ca(OH)2
E) Ca(OH)2 + H2CO3

2. Günlük Hayatta Asit-Baz Tepkimeleri

  1. Soy metaller: Elektron verme eğilimi H atomundan daha düşük atomlardır.
    • Soy metaller şunlardır:
      • Cu, Ag, Hg (Yarı soy)
      • Au, Pt (Tam soy)
    • Yarı Soy Metalleri sadece;
      • H2SO4 ve HNO3 asitleri ile aşındırır.
    • Tam Soy Metaller asitlerden etkilenmez.
  1. Aktif metaller: Elektron verme eğilimi H atomundan daha yüksek olan metallerdir.

Asit + Aktif Metal → Tuz + H2(g)

  • Na + HCl → NaCl + 1/2H2
  • Ca + H2SO4 → CaSO4 + H2
  • Zn + 2HCl → ZnCl2 + H2
  • Fe(k) + 2HNO3(suda) → Fe(NO3)2(suda) + H2(g)
  • Al + 3HCl → AlCl3 + 3/2H2(g)

2. Günlük Hayatta Asit-Baz Tepkimeleri

Baz-Metal Tepkimeleri

  • Sadece amfoter metaller, kuvvetli bazlar ile tepkime verir.
    • Amfoter metaller şunlardır:
      • Al, Be, Cr, Pb, Ga, Sn, Zn

Kuvvetli baz + Amfoter metal → Tuz + H2(g)

  • Al(k) + 3KOH(aq) → K3AlO3(aq) + 3/2H2(g)

Asitlerin Cam ve Porselene Etkisi

  • HF asidi camı çözer.
  • Porselen eşyaların yüzeyi cam ile kaplıdır.

2. Günlük Hayatta Asit-Baz Tepkimeleri

Derişik Asit-Su Etkileşimi

  • Derişik asidin üzerine su dökülürse asit sıçrar ve yanıklar oluşturabilir.
    • Asidi, suyun üzerine ve yavaşça dökmeliyiz.

Derişik Asit Çözeltileri/Kuvvetli Baz Tozları Nem Çekicidir

  • Aşağıdaki asitlerin ve bazların nem çekici özellikleri vardır:
    • Sülfürik asit (H2SO4)
    • Fosforik asit (H3PO4)
    • Asetik asit (CH3COOH)
    • Sodyum hidroksit (NaOH)
    • P2O5, SiO2 gibi asidik oksitler
  • Sodyum karbonat (Na2CO3)
    • (Eski Mısır’da, mumyaları kurutmak için, sodyum karbonat (çamaşır sodası) kullanılmıştır.)
  • Nem çekici asitler ve bazlar, cilde temas ettiğinde cildin nemini çeker.

3. Asit ve Bazların Tepkimelerinde Hesaplamalar

  • Asit + Baz tepkimelerinde de kimyasal hesaplama kuralları geçerlidir.
  • Kuvvetli asit + baz tepkimelerinde:
    • Asit artarsa ortam asidik
    • Baz artarsa ortam bazik
    • Artan yoksa ortam nötür olur.

Nötürleşme: H+ + OH– → H2O

Örnek:

HCl + NaOH → NaCl + H2O

tepkimesi için 3 mol HCl ile 4 mol NaOH tepkimeye sokuluyor.

Son durumda ortamın pH değeri için ne söylenebilir?

A) 7 olur

D) 7 den büyük olur

B) 6 olur

E) 7 den küçük olur.

C) 5 olur

3. Asit ve Bazların Tepkimelerinde Hesaplamalar

Örnek:

H2SO4(suda) + 2KOH(suda) → K2SO4(suda) + 2H2O(s)

Yukarıdaki denkleme göre; 2 mol sülfürik asit ile 2 mol potasyum hidroksit tepkimeye giriyor.

Buna göre; bu tepkime sonucunda, hangi maddeden kaç mol oluşur, hangi madde artar?

Asitler Bazlar ve Tuzlar

II. Bölüm
(Asitlerin ve Bazların Tepkimeleri)

Bitti 🙁