Kimya Bilimi → 2. Bölüm

Dersin Özellikleri:

• Seviye: Hiç bilmeyenler için
• Gerekli Bilgiler:
  • Bu bölüm, herhangi bir ön bilgi gerektirmez.
• Öğretmen:
  • Muzaffer KAYA

Anlatılacak Başlıklar*:

• Kimya Disiplinleri ve Kimyacıların Çalışma Alanları
  • Kimya Disiplinleri
  • Kimyacıların Başlıca Çalışma Alanları
  • Kimya Alanı İle İlgili Bazı Meslekler

* Konu anlatımı, örneklerle zenginleştirilmiştir.

Kimya Nedir?

• Maddelerin;
  • yapısını ve özelliklerini,
  • birbiri ile etkileşimini,
  • etkileşimleri sonucunda, uğradığı değişiklikleri inceleyen,
• Var olan maddelerden yenilerini üreterek insanların hayatını kolaylaştırmaya çalışan bilim dalıdır.

• Madde olan her şey, kimya biliminin ilgi alanına girer.
• Kimya bilimi, sadece maddeleri değil, maddelerin enerji ile ilişkilerini de inceler.

Kimya Disiplinleri Nedir?

• Kimya bilimi, çok büyüdüğü için, belli dallara ayrılmıştır.
  • Kimya biliminin alt dallarına kimya disiplinleri denir.

Başlıca Kimya Disiplinleri Nelerdir?

• Organik maddeleri inceleyen kimya dalıdır.
• Organik maddeler karbon (C) elementinden oluşan maddelerdir.
  • Bu yüzden, organik kimyaya, karbon kimyası da denir.
• Organik maddelerde, karbon elementi ile birlikte, genellikle, hidrojen (H), oksijen (O) gibi elementler de bulunur:
  • CH₄
  • C₂H₅OH
  • C₆H₁₂H₆
  • C₆H₆

• Anorganik maddeleri inceleyen kimya dalıdır.
• Anorganik maddeler, organik olmayan maddelerdir.
• Aşağıdaki maddeler genellikle anorganik maddelerdir.
  • Asitler
  • Bazlar
  • Tuzlar
  • Oksit bileşikleri
  • Mineraller

• Canlılarda meydana gelen kimyasal olayları inceler.
  • Bütün metabolik reaksiyonlar,
  • İlaç üretimi ve ilaçların etkileri,
  • DNA ile ilgili bütün çalışmalar biyokimyanın ilgi alanına girer.

• Fizik ile kimyanın ortak disiplindir.
• Kimyasal tepkimelerin nasıl gerçekleştiğini, hızlarını, tepkimelerdeki enerji alış-verişini… inceler.
• Tepkimelerde, iş-enerji dönüşümünü inceler.
• Kimyasal ölçümler için cihazları tasarlayan kimyacılardır.
• Kimyanın matematiksel kısmıdır.
  • Formülleri genellikle fizikokimyacılar geliştirir.

• Bir maddenin içinde hangi maddelerin olduğunu (bileşimini) inceler.
• Maddelerin bileşimini bulma işlemine analiz ya da tahlil denir.
• Analiz işlemi 2’ye ayrılır:
  • Nitel (kalitatif) analiz: İçindeki maddelerin adları ne?
  • Nicel (kantitatif) analiz: Miktarları ne kadar?
    • Gravimetrik: Kaç gram var?
    • Volumetrik: Kaç litre var?
• Adli tıpta, delil üretmek için, kan ve idrar tahlili gibi tıbbi alanlarda kullanılır.

• Polimerlerin yapısını, üretimini ve yeni polimerlerin keşfedilmesini inceler.
  • Polimer: Milyonlarca küçük molekülün bağlanmasıyla oluşan devasa moleküllerden oluşurlar.
    (Poli: Çok, Mono: Bir, Mer: Parça, birim)
  • Polimerleri oluşturan küçük moleküllere monomer denir.

İlaç Endüstrisi

• 1885’ten sonra farmasötik (ilaç) sanayii kurulmuştur.
• Farmakoloji ilaç bilimidir.
• İlk ilaç, asetilsalisilik asit (aspirin) olmuştur.

Gübre Sanayii

• Tarımda ürün verimini ve kalitesini arttırmak, eksik besinleri tamamlamak için toprağa verilen maddelere gübre denir.
• Yapay gübrelerin imalatı, toprağa verilmesi ve toprak analizi kimyanın ilgi alanına girer.

Petrokimya Sanayii

• Petrol, doğal gaz ve bunlardan elde edilen ürünlerle ilgilenen endüstri alanıdır.
• Başlıca petrol ürünleri;
  • Sıvı ve gaz yakıtlar,
  • Gaz yağı,
  • Organik çözücüler,
  • Makine-motor yağları,
  • Asfalt-zift,
  • Parafin,
  • Hidrokarbonlar…

Arıtma Sistemleri

• Arıtmak temizlemek, saflaştırmak demektir.
• Suyun, havanın ve toprağın arıtılması, arıtma işinde kullanılan yöntem ve kimyasallar da kimya biliminin konusudur.

Tekstil Endüstrisi

• Tekstilde ipliğin elde edilmesi, boyanması ve dokunması işlemleri de kimyanın alanına girer.
• Tekstilde kullanılan boyar maddeler, tekstil yüzeyine kimyasal bağlarla bağlanır.
• Tekstil boyalarını fiziksel yollarla uzaklaştırmak mümkün değildir. Ancak kimyasal tepkimelerle uzaklaştırılabilir.

Boya Sanayii

• Boya, hem maddelerin güzel görünmesini sağlamak hem de su ve havadan korumak için kullanılan bir kimyasaldır.
• Boya üretimi ve boyaların kullanımı kimyanın işidir.

• Kimya alanı ile ilgili başlıca meslekler şunlardır:
  1. Kimya Mühendisliği
  2. Metalürji ve Malzeme Mühendisliği
  3. Eczacılık
  4. Kimyagerlik
  5. Kimya Öğretmenliği

• Kimya mühendisleri, fabrika ve işletmelerde, kimya teknolojisini uygulayan ve denetleyen kişilerdir.

Kimya Mühendisleri Nerede Yetişir?

• Kimya mühendisleri, üniversitelerin Mühendislik Fakültelerinin Kimya Mühendisliği bölümünde yetişir.

• Metalurji Mühendisi, metalleri filizlerinden elde eder ve bu metallerden çeşitli alaşımlar yaparak, ihtiyaca uygun metal malzemeler üretir.
• Çok disiplinli bir mühendislik dalıdır.

Metalurji Mühendisleri Nerede Yetişir?

• Metalurji Mühendisleri, üniversitelerin Mühendislik Fakültelerinin Metalurji Mühendisliği bölümlerinde yetişir.

Metalurji Mühendisliği Nerelerde Karşımıza Çıkar?

• Metalürji ve malzeme mühendisliği adı ile gelişimini sürdüren bu mühendislik metal ve alaşımlarının kullanıldığı her alanda karşımıza çıkmaktadır.

• Eczacılık; ilaçlar ile ilgili bir alandır.

Eczacılar Nerede Yetişir?

• Eczacılar, üniversitelerin Eczacılık Fakültesinde yetişir.

Ecza ve Eczacı

• Ecza ilaç, eczacı ise ilaçla uğraşan kişi anlamındadır.
• İlaçların üretimini, geliştirilmesini ve insan vücudundaki etkileşmelerini inceleyen kişiler eczacıdır.

Farmakognazi – Farmakoloji – Farmasötik Kimya

• Farmakognozi ilaç ham maddelerini inceleyen disiplinin adıdır.
• Farmakoloji, ilaçların vücut üzerindeki etkilerini inceleyen disipline verilen addır.
• Farmasötik kimya ise, ilaç ham maddelerinin sentezlenmesini araştırır.

• Kimyager, kimya bilimcidir.

Kimyagerler Nerede Yetişir?

• Kimyagerler, üniversitelerin Fen-Edebiyat Fakültelerinin Kimya bölümünde yetişir.
• Kimyagerler; bir çok kimya disiplininde ileri düzeyde eğitim almış kimya bilimcidir.

Kimyagerler Ne İş Yapar?

• İhtiyaç duyulan kimyasal maddelerin sentezlenmesi (üretiminde) üzerinde çalışır.
• Kimyasal maddelerin sentezlenmesinde kullanılan yöntemler üzerinde çalışırlar.
• Kimyagerler kimya mühendisi değildir.

• Kimya öğretmenleri, liselerde, lise seviyesindeki okullarda kimya eğitimi veren kişilerdir.

Kimya Öğretmenleri Nerede Yetişir?

• Kimya öğretmenleri, üniversitelerin Eğitim Fakültelerinin Kimya Öğretimi bölümlerinde yetişir.