Modern Atom Teorisi → 5. Bölüm
İçindekiler
DERS
AYT Kimya
Kimya 11
KONU
ÜNİTE I
MODERN
ATOM
TEORİSİ
V. Bölüm
5. Yükseltgenme (Oksidasyon) Basamağı
Dersin Özellikleri:
- Seviye: Hiç Bilmeyenler İçin
- Gerekli Bilgiler:
- Atom ve Periyodik Sistem (Kimya 9)
- Kimyasal Türler Arası Etkileşimler (Kimya 9)
- Öğretmen:
- Muzaffer KAYA
Anlatılacak Başlıklar*:
- Yükseltgenme Basamakları
- Yükseltgenme Basamağı Nedir?
- Ezberlenmesi Gereken Yükseltgenme Basamakları
- Yükseltgenme Basamağı Hesaplama
* Konu anlatımı, örneklerle zenginleştirilmiştir.
5. Yükseltgenme (Oksidasyon) Basamağı
Yükseltgenme Basamağı Nedir?
- Bir atomun aldığı, verdiği ya da ortaklaşa kullandığı elektron sayısına yükseltgenme basamağı denir.
- Yük veya değerlik de denir.
- Kararlılık (oktet ve dublet tamamlama) sağlar.
- İyonik bağlı bileşiklerdeki atomların yükü için iyon yükü ifadesi de kullanılabilir.
- Kovalent bileşiklerdeki atomların yükü için yükseltgenme basamağı kavramını kullanmak daha doğrudur.
Al3+
O2-
Al2O3
Bileşiklerde Yükseltgenme Basamakları Görünmez
- Bileşik formüllerinde gördüğümüz her bir atomun bir yükseltgenme basamağı vardır fakat yazılmazlar.
- Mesela CaCO3 bileşiğinde
- Ca2+
- C4+
- O2-
yüklüdür.
- Mesela CaCO3 bileşiğinde
- Bazı sorularda bileşiklerdeki atomların yükseltgenme basamağını hesaplamamız gerekecek.
5. Yükseltgenme (Oksidasyon) Basamağı
Ezberlenmesi Gereken Yükseltgenme Basamakları
- Yükseltgenme basamağı hesaplayabilmek için yandaki iyonlar, yükleri ile ezberlenmelidir.
- Hatırlatma:
- Ka+yon: + yüklü iyon
- Anyon: – yüklü iyon


5. Yükseltgenme (Oksidasyon) Basamağı
Bazı Elementlerin Yükleri Hakkında
- Bileşiğe katılmamış atomlar yükleri ile verilir:
- Nötr atomlar: Fe, Cu, Ca, Na…
- İyonlar: Fe2+, N3-, Na+, Mg2+…
- Element moleküllerindeki atomların yükleri sıfırdır: H2, Cl2, Br2, F2, O2,…
- Metaller, hep pozitif yüklüdür.
- Bileşiklerde, en az bir anyon ve en az bir katyon vardır.
- O (Oksijen) atomu, bileşiklerinde -2 yüklüdür.
- OF2 bileşiğinde +2’dir.
- F (Flor) atomu, bütün bileşiklerinde -1 yük alır.
- H (Hidrojen) atomu, metallerle yaptığı bileşiklerde -1, ametallerle yaptıklarında ise +1 yüklüdür.
- 1A grubu metalleri bileşiklerde +1 yük alır: Li, Na, K, Rb, Cs, Fr
- 2A grubu metalleri ise +2 yük alır: Be, Mg, Ca, Sr, Ba, Ra
- B grubu metallerinin farklı bileşiklerinde farklı yükler alabilmektedir.
- Demir (Fe): +2ve +3
- İyonik bileşiklerde, çaprazlamaya dikkat ederek yükleri görmek mümkündür.
- Mesela; FeCl3 bileşiğinde, Fe atomu Fe3+; Cl atomu da Cl1- yüklüdür.
5. Yükseltgenme (Oksidasyon) Basamağı
Yükseltgenme Basamağı Nasıl Hesaplanır?
- Bileşiklerdeki atomların mutlaka bir yükseltgenme basamağı vardır fakat görünmez.
- Bileşiklerdeki bütün atomların, yüklerinin toplamı her zaman sıfırdır.
- İyonlardaki atomların toplam yükü, iyon yüküne eşittir.
- Sorulan atom dışındaki atomların yükseltgenme basamağını ezbere bilmemiz gerekir.
Örnek:
I) N2
II) NH3
III) N2O4
IV) NO3–
Yukarıda verilen kimyasal türlerde, Azot (N) atomlarının yükseltgenme basamaklarını hesaplayınız.
5. Yükseltgenme (Oksidasyon) Basamağı
Örnek:
NH4NO3 (Amonyum nitrat) bileşiğindeki N (azot) atomlarının yükseltgenme basamaklarını hesaplayınız.
Örnek:
Ca3(PO4)2 bileşiğindeki, P (Fosfor) atomunun yükseltgenme basamağını hesaplayınız.

Modern Atom Teorisi
V. Bölüm
(Yükseltgenme Basamakları)
Bitti 🙁