Kimya ve Elektrik → 6. Bölüm

Dersin Özellikleri:

• Seviye: Hiç Bilmeyenler İçin
• Gerekli Bilgiler:
  • Kimya ve Elektrik – V. Bölüm
• Öğretmen:
  • Muzaffer KAYA

Anlatılacak Başlıklar*:

• Korozyon Nedir?
• Korozyonun Zararları
• Korozyondan Korunma Yolları
  1. Boyama
  2. Galvanizleme
  3. Katodik Koruma
  4. Pasif Metalle Kaplama

* Konu anlatımı, örneklerle zenginleştirilmiştir.

• “Korozyon“, bir metalin istenmeyen bir şekilde ve kendiliğinden yükseltgenmesidir.
• Korozyon olayına, “metallerin paslanması” da denebilir.
• Bir çeşit yanma tepkimesidir, metal oksitleri oluşturur.
• İstemli bir redoks tepkimesidir.
• Bazı korozyon olayları şunlardır:
  • Demirin paslanması
  • Gümüşün kararması
  • Bakırın yeşil renge dönüşmesi

Korozyonun Zararları

• Metaller, toz haline dönüşür, suya veya toprağa karışırlar, kullanım dışı kalırlar.
• Çevrede metal kirliliği yapar.
• Her yıl tonlarca metal ziyan olmaktadır.
• Araç veya aletler zamanla kullanılamaz hale gelmektedir.

Korozyondan Korunma Yolları

• Metalleri korozyondan korumak için şu yöntemler kullanılır:
  1. Boyama
  2. Galvanizleme
  3. Katodik Koruma
  4. Pasif Metalle Kaplama

• Boyama işlemi, hem hava hem de su ile temasını keseceği için, metalin paslanmasını önler.

• Demir ve çelik malzemelerin üzerini, ince bir çinko tabakası ile kaplama işlemine galvanizleme denir.
• Galvanizleme işleminde:
  • Çinko metali, demir metaline göre daha aktiftir (Daha kolay yükseltgenir.)
  • Ancak çinkonun yükseltgenme ürünleri kendi yüzeyinde hava ve su ile temasını engelleyen koruyucu bir tabaka oluşur.
  • Böylece demir, çinkonun yükseltgenmesi sayesinde korozyona karşı korunur.

• Paslanmasını istemediğimiz bir metale, daha aktif bir metal bağlarsak, paslanmasının önüne geçmiş oluruz.
  • Çünkü, paslanmada, aktif metalin önceliği vardır.
• Bir metali korumak için, o metale bağlanan daha aktif metale, “kurban elektrot” denir.
  • Kurban elektrot, anot görevi yapar ve diğer metalin paslanmasının önüne geçer.
  • Paslanmasını engellediğimiz metal de katot görevi yapar.
    • Bu yüzden bu yöntem, “katodik koruma” adını alır.

• Katodik koruma şuralarda karşımıza çıkar:
  • Boru hatlarındaki metal boruların korozyonunu önleme
  • Gemilerin gövdelerinin korozyonunu önleme
  • Metal tankların, havuzların korozyonunu önleme

Örnek:

X, Y, Z ve T metallerinin aktiflik sırası;
Y > T > X > Z şeklindedir.

Buna göre X metalinden yapılmış bir direği korozyondan korumak için katodik koruma yöntemine göre hangi metaller seçilmelidir?

1. Oksijenin yükünün -1 olduğu bileşiklere ……………………….. denir.
2. Bir taneciğin elektron alarak yükseltgenme basamağını azaltmasına ……………… denir.
3. Yükseltgenen maddelere ……………… madde denir.
4. Kendiliğinden gerçekleşmeyip elektrik enerjisi ile gerçekleştirilebilen elektrokimyasal tepkimelere ……………….. denir.
5. Elektrokimyasal pillerde elektrolitlerde yük denkliğini sağlayan ters U şeklindeki parçaya …………………….. denir.

6. Pillerde iletken telin bağlı olduğu metal çubuklara ……………………….. denir.
7. Elektrotların batırıldığı iletken çözeltilere ……………………….. denir.
8. Standart indirgenme potansiyeli negatif metallere ……………………….. metaller denir.
9. Çalışmakta olan bir elektrokimyasal pilde ……………………….. yarı hücresinde elektrolit derişimi zamanla azalır.
10. Metallerin zamanla dış etkilerden dolayı paslanmasına ya da yıpranmasına …………………….. denir.