Gazlar 1. Bölüm

DERS

AYT Kimya

Kimya 11

KONU

ÜNİTE II

GAZLAR

I. Bölüm

GAZLAR

Bu ünitenin 5 bölümü vardır:

1- Gazların Özellikleri ve Gaz Yasaları
2- İdeal Gaz Yasası

3- Gazlarda Kinetik Teori
4- Gaz Karışımları
5- Gerçek Gazlar

AYT Sınavında “Gazlar”ın Soru Sayıları

Yıl202320222021202020192018
Soru Sayısı211111

1. Bölüm: Gazların Özellikleri ve Gaz Yasaları

Dersin Özellikleri:

  • Seviye: Hiç Bilmeyenler İçin
  • Gerekli Bilgiler:
    • Mol Kavramı
    • Kimyasal Tepkimeler
    • Kimyasal Tepkimelerde Hesaplamalar
  • Öğretmen:
    • Muzaffer KAYA

Anlatılacak Başlıklar*:

  • Gazların Genel Özellikleri
  • Gazların Basınç, Hacim, Miktar ve Sıcaklık Özellikleri
  • Gaz Yasaları
    1. Boyle Yasası
    2. Charles Yasası
    3. Gay-Lussac Yasası
    4. Avogadro Yasası

* Konu anlatımı, örneklerle zenginleştirilmiştir.

Gazların Genel Özellikleri

  • Sabit bir hacmi ve şekli yoktur; içinde bulundukları kabın hacmini kaplarlar şeklini alırlar.
  • Kimyasal türleri arasında büyük boşluklar vardır.
    • Bu yüzden, sıkıştırılabilirler.
  • Gaz karışımları her zaman homojendir.
  • Bir maddenin en düşük özkütleli (en hafif) hali, gaz halidir.
  • Kimyasal türleri arasında bir etkileşim yok kabul edilir. (Zayıf etkileşimler yok)
  • Kimyasal türleri; titreşim, öteleme ve dönme hareketi yaparlar.
  • Gazların bir “gaz basıncı” vardır.
    • Kaplarının her yerine eşit basınç yapar.
  • Gazlar, maddenin en düzensiz hâlidir.
  • Akışkandırlar.
  • Maddenin, enerjisinin en yüksek olduğu halidir.
  • Basınç, hacim, sıcaklık ve miktar; gazları tarif etmek için kullanılan temel özelliklerdir.

Gazların 4 Temel Özelliği

1. Basınç – P

  • Tanım: Birim yüzeye etki eden kuvvete basınç denir.
  • Sembolü: Basınç; P harfi ile gösterilir.
  • Birimi: Basıncın birimi; atm (atmosfer) veya cmHg veya Torr‘dur.
    • 1 atm = 76 cmHg = 760 mmHg = 760 Torr
  • Hava da bir gaz karışımıdır ve bir basıncı vardır.
    • Hava basıncına, atmosfer basıncı veya hava basıncı veya dış basınç denir.
    • Hava basıncı; Pdış veya P0 veya Phava şeklinde gösterilir.
    • Normal koşullarda hava basıncı 1 atm veya 76 cmHg‘dır.
  • Normal Koşullar:
    • 0oC sıcaklık,1 atm basınç demektir.
  • Oda Koşulları veya Standart Koşullar :
    • 25oC sıcaklık, 1 atm basınç demektir.
  • Açık hava basıncı barometre ile
  • Kapalı kaplardaki gaz basıncı ise manometre ile ölçülür.

Örnek:

Gazlar iki tür kap içinde saklanır. Bunlar; sabit hacimli ve sabit basınçlı kaplardır.

Gazlar-gazların-özellikleri-örnek-2-sabit-basınç

Buna göre şekilde verilen kaplardan hangileri sabit basınçlı kaplardır?

A) Yalnız I

B) Yalnız II

C) Yalnız III

D) II ve III

E) I, II ve III

Gazların 4 Temel Özelliği

Örnek:

a) 0,5 atm = ? mmHg
b) 190 Torr = ? atm
c) 114 cmHg = ? atm

Yukarıda verilen birimleri, karşısındaki birime çeviriniz.

Gazların 4 Temel Özelliği

2. Hacim – V

  • Tanım: Maddenin boşlukta kapladığı yere hacim denir.
  • Sembolü: Hacim; V harfi ile gösterilir.
  • Birimi: Hacmin birimi; L veya m3 ve katlarıdır.
    • 1 L = 1 dm3 = 1000 cm3 = 1000 mL
    • 1 cm3 = 1 mL
  • Bir gazın hacmi demek bulunduğu kabın hacmi demektir.
  • Standart koşullarda:
    • 1 mol gaz, her zaman, 24,5 L hacim kaplarken
  • Normal koşullarda:
    • 1 mol gaz, her zaman, 22,4 L hacim kaplar.

Gazların 4 Temel Özelliği

3. Miktar – n

  • Gazların miktarı genellikle mol sayısı olarak verilir ya da istenir.
    • Tanım: 1 mol kimyasal tür, 6,02×1023 tanedir.
    • Sembolü: Mol sayısı; n harfi ile gösterilir.
    • Birimi: Mol sayısının birimi; mol‘dür.
  • 6,02×1023 sayısına Avogadro sayısı denir ve N, NA veya N0 sembollerinden biri ile gösterilir.
  • Normal koşullarda 1 mol gaz 22,4 L hacim kaplar.
  • Standart koşullarda 1 mol gaz 24,5 L hacim kaplar.
  • 1 mol gaz her zaman mol ağırlığı (MA) kadar gram gelir.

Gazların 4 Temel Özelliği

4. Sıcaklık – T

  • Tanım: Bir maddenin ortalama kinetik enerjisinin göstergesidir.
    • Gazların sıcaklıkları, Kelvin ya da Celcius cinsinden verilecek ya da sorulacaktır.
  • Sembolü: Kelvin cinsinden sıcaklık T harfi ile; santigrad (celsius) derece cinsinden sıcaklık ise t harfi ile gösterilir.
  • Birimi: Kelvinin biri K, santigrad derecenin birimi oC’dir.

T = t + 273

  • Sıcaklıkları eşit olan gazların ortalama kinetik enerjileri de eşittir.

Gaz Yasaları

Gaz Yasası Nedir?

  • Gazların bir özelliği değiştiğinde, diğer özelliğinin bundan nasıl etkilendiğini açıklayan kurallara gaz yasası denir.
  • Dört temel gaz yasası vardır:
    1. Boyle Yasası (P – V ilişkisi)
    2. Charles Yasası (V – T ilişkisi)
    3. Gay-Lussac Yasası (P – T ilişkisi)
    4. Avogadro Yasası (V – n ilişkisi)

Doğru Orantılı İki Büküklük

X artarsa Y de artar.

Doğru Orantı Grafiği

Ters Orantılı İki Büyüklük

Y artarsa X azalır.

Ters Orantı Grafiği

Hatırla, Çok Lazım Olacak!!!

Gaz Yasaları

1. Boyle Yasası (P1.V1 = P2.V2)

  • Kanun: Sıcaklığı ve miktarı sabit bir gazın basıncı ile hacmi ters orantılıdır.
  • Bu kanuna göre; sabit sıcaklıkta bir miktar gaz için şunlar doğrudur:
    • P . V = sabit
    • P1 . V1 = P2 . V2
    • P1 . V1 = P2 . V2 = sabit
Boyle Yasası
Boyle Yasası

P1 . V1 = P2 . V2

Gaz Yasaları

Örnek:

Sabit sıcaklıkta ve ideal pistonlu bir kapta bulunan bir gazın hacmi 12 L, basıncı 0,5 atm’dir.

Bu gazın basıncının, 1,5 atm olması için, hacminin kaç Litreye getirilmesi gerekir?

Gaz Yasaları

2. Charles Yasası (V1/T1 = V2/T2)

  • Kanun: Basıncı ve miktarı sabit bir gazın, hacmi ile sıcaklığı doğru orantılıdır.
  • Bu kanuna göre; sabit basınçta bir miktar gaz için şunlar doğrudur:
    • V / T = sabit
    • V1 / T1 = V2 / T2
    • V1 / T1 = V2 / T2 = sabit
  • İdeal pistonlu kap ve ideal elastik balondaki gazların basıncı sabittir ve dış basınca eşittir.

Charles-Yasası-Gazlar-AYT-Kimya-Sitecenneti
Charles Yasası

Gaz Yasaları

Örnek:

Sabit basınçlı, sürtünmesiz pistonlu kapta bulunan bir gazın; sıcaklığı 400 K, hacmi 3 L’dir.

Gazın hacminin 4,5 Litre olması için, sıcaklığının kaç Kelvin’e getirilmesi gerekir?

Gaz Yasaları

3. Gay-Lussac Yasası (P1/T1 = P2/T2)

  • Kanun: Hacmi ve miktarı sabit bir gazın, basıncı ile sıcaklığı doğru orantılıdır.
  • Bu kanuna göre; sabit hacimde bir miktar gaz için şunlar doğrudur:
    • P / T = sabit
    • P1 / T1 = P2 / T2
    • P1 / T1 = P2 / T2 = sabit
Gay-Lussac-Yasası-Gazlar-AYT-Kimya-Sitecenneti
Gay-Lussac Yasası

Gaz Yasaları

Örnek:

Sabit hacimli bir kapta, belirli miktardaki bir gazın, basıncı 6 atm ve sıcaklığı 600 K’dir.

Gazın sıcaklığı 200 K’e düşürülürse, basıncı kaç atmosfer olur?

Gaz Yasaları

4. Avogadro Yasası (V1/n1 = V2/n2)

  • Kanun: Sıcaklığı ve basıncı sabit bir gazın, hacmi ile mol sayısı doğru orantılıdır.
  • Bu kanuna göre; sabit basınç ve sıcaklıktaki bir gaz için şunlar doğrudur:
    • V / n = sabit
    • V1 / n1 = V2 / n2
    • V1 / n1 = V2 / n2 = sabit
Avogadro Yasası Deneyi
Avogadro Yasası
Avogadro Yasası

Örnek:

Sabit basınçlı, 12 L’lik bir kapta, 4 mol gaz vardır.

Sıcaklık sabitken, kaba 4 mol daha gaz konulursa, kabın son hacmi ne olur?

Bileşik Gaz Yasası

Bileşik gaz yasası, şimdiye kadar gördüğümüz 4 gaz yasasının birleşmiş halidir. Formülü şudur:

Bileşik Gaz Yasası
Bileşik Gaz Yasası

Gaz yasalarına ait bütün sorular, bileşik gaz yasası ile de çözülebilir.

Örnek:

Belli bir miktar gazın, hacmi yarıya indirilip, mutlak sıcaklığı 4 katına çıkarılıyor.

Buna göre, bu gazın basıncı nasıl değişir?

Örnek:

Sabit basınç ve sıcaklıkta, 4 g H2 gazı 60 L hacim kaplamaktadır.

Aynı şartlarda 32 gram SO2 gazı kaç Litre hacim kaplar?
(H: 1 g/mol, S: 32 g/mol, O: 16 g/mol)

Örnek:

Gazlar-gazların-özellikleri-örnek-1

Şekil, He ve O2 gazlarından oluşan bir gaz karışımı içeren sabit hacimli bir kaba aittir.

Buna göre bu gaz karışımı için;

I) Homojen bir karışımdır.
II) Gazların sıcaklıkları eşittir.
III) Gazların ortalama kinetik enerjileri eşittir.

yargılarından hangileri doğrudur?

A) Yalnız I

B) Yalnız II

C) Yalnız III

D) II ve III

E) I, II ve III

Gazlar

I. Bölüm
(Gazların Özellikleri ve Gaz Yasaları)

Bitti 🙁