Kimya Bilimi → 1. Bölüm

Dersin Özellikleri:

• Seviye: Hiç bilmeyenler için
• Gerekli Bilgiler:
  • Bu bölüm, Kimya dersinin başlangıcıdır. Herhangi bir ön bilgi gerektirmez.
• Öğretmen:
  • Muzaffer KAYA

Anlatılacak Başlıklar*:

• Simyadan Kimyaya
  • Simya Nedir?
  • Simyanın Kimyaya Kazandırdıkları
  • Simyadan Kimyaya Geçiş Sürecine Katkı Sağlayan Bazı Bilim İnsanları

* Konu anlatımı, örneklerle zenginleştirilmiştir.

1. Kimya, 18. yüzyılın (1700‘lü yılların) başında doğmuştur.
2. Kimyadan önce Simya vardı.
3. “Kimya” (Latince “chimia”, Yunanca “chumia”), bir rivayete göre eski Mısırda “Kara Toprak” anlamına gelmektedir.
4. Arapçaya el-kimya olarak geçmiştir.

Simya Nedir?

• Değersiz maddeleri altına dönüştürmeye çalışma işidir.
• Filozof taşı (felsefe taşı)
• Ölümsüzlük iksiri (ab-ı hayat) bulma uğraşıdır.
• Simyaya alşimi, simyacıya alşimist denir.

Simyanın Kimyaya Dönüşmesine Katkı Sağlamış Uygarlıklar

Simyacılar; astronomi, tıp, kimya, felsefe ve din gibi bir çok disiplin ile ilgilenmişlerdir.

Simya Bir Bilim Dalı Değildir

• Simya bir bilim dalı değil, bir uğraşıdır. Çünkü:
  • Deneme-yanılma (sınama-yanılma) yöntemi kullanılmıştır.
  • Sistematik bir bilgi birikimi yoktur.
  • Teorik temellere dayanmaz.

Kimya Bilimi

• Maddelerin yapısını inceler.
• Maddelerin birbiri ile etkileşimini inceler.
• Var olan maddelerden yenilerini üretmeye çalışır.
• Terazinin ve bilimsel yöntemin kullanılması, simya çağını bitirmiş, kimya bilimini doğurmuştur.

Deneysel Malzemeler

• Benmari (Su banyosu)
• El kantarı
• Su terazisi
• İmbik
• Kroze
• Cam balon

Göster

Simyadan Gelen Deney Araçları

Deneysel Yöntemler

Kimyasal Maddeler

Simyada Yok!

• Uranyum gibi radyoaktif maddeler
• Elektroliz, pil gibi elektrikli olaylar
• Polimer (plastik) maddeler
• Deterjanlar
• Petrol ürünleri

Empedokles (MÖ 490-430)

• Yunanlı bir filozoftur.
• Her şeyin şu dört elementten meydana geldiğini söylemiştir:
  • Hava
  • Su
  • Toprak
  • Ateş
• Sevgi ve nefret kuvvetlerinden bahsetmiştir. (İtme-Çekme)

Democritus (MÖ 460-370)

• Yunanlı bir filozoftur.
• Bütün maddelerin atomlardan (atomos) oluştuğunu söylemiştir.
• Atomos = Bölünemez
• “Atomlar ve boş uzaydan başka var olan hiç bir şey yoktur.”

Aristo
(MÖ 384-322)

• Yunanlı bir filozoftur.
• Ateş, su, toprak ve hava elementlerini savunmuştur.
• Bu dört elementin; kuru, ıslak, sıcak, soğuk olmak üzere, dört özelliğinin olduğunu söylemiştir.
• Aristo’ya göre, her şey topraktan gelip toprağa gider.

Cabir bin Hayyan
(722-815)

• İranlıdır.
• İlk kimya laboratuvarını kuran kişidir.
• İslam dünyasında, kimya biliminin kurucusudur.
• Atomun parçalanabileceğini söylemiştir.
• Damıtma ve kristallendirme yöntemlerini ve imbiği keşfetmiştir.

• Aşağıdaki kimyasalları keşfetmiştir:
  • Hidroklorik asit (HCl)
  • Nitrik asit (HNO₃)
  • Sülfürik asit (H₂SO₄)
  • Kral suyu (3L HCl – 1L HNO₃)
  • Sitrik asit, asetik asit, tartarik asit
• Baz kavramını ortaya atmıştır.

Ebuberki er-Razi
(864-923)

• İranlı bir iyatro kimyacısıdır (tıp kimyacısı)
• Kroze, fırın gibi laboratuvar araç gereçlerini geliştirmiştir.
• Kostik sodayı (lavabo açıcısı – NaOH) keşfetmiştir.
• Gliserini (cilt nemlendiricisi) keşfetmiştir.
• Alkolü antiseptik olarak tıpta kullanmıştır.
• Karıncalardan damıtma yolu ile formik asidi elde etmiştir.

• “Simya Sanatının Kitabı” adlı bir kitabı vardır.
• Çiçek ve kızamık hastalıklarının tedavisinde, kimya bilimini kullanmıştır.
• Maddenin atomlar ve boşluktan oluştuğu görüşüne dayanarak uzayda atomlar ne kadar sıkışık kümelenirlerse oluşturdukları maddenin de o kadar yoğun olacağını söylemiştir.

Robert Boyle
(1627-1691)

• “Kuşkucu Kimyager” adında bir kitap yazarak kimya biliminin kurucuları arasına girmiştir.
• Bilimsel anlamda ilk element tanımını yapmıştır:
  • Element; kendisinden daha küçük maddelere ayrışamayan saf maddedir.
• Gazları incelemiş ve “Boyle Kanunu” ortaya atmıştır.
• Asetonu sentezlemiştir.
• Fosfor ile çalışmış ve fosfin (PH₃) bileşiğini elde etmiştir.
• Asit ve bazların genel tanımlarını yapmıştır.

Antoine Lavoisier
(1743-1794)

• Kimya biliminin kurucularındandır.
• Havadaki oksijenin yanma olayındaki rolünü keşfetmiş ve yanma olayını açıklamıştır.
• Dikkatli ve titiz bir bilim insanıdır.
• Kalayın (Sn) yanmasını incelemiş ve “Kütlenin Korunumu Kanununu” keşfetmiştir.